روش آموزشی مونته سوری
ماریا مونته سوری با مشاهده رفتار کودکان پی برد که کودک بیش از این که به نتیجه کار توجه یا علاقه داشته باشد، به رضایت از کار و شیوه انجام آن کار توجه دارد.
ویژگی دیگر کودک علاقه به انجام کارهای تکراری است تا کار برایش کاملاً درونی شود. وی بخاطر ابداع این روش جایزه یونسکو را از ان خود کرد.
اصول اساسی آموزشهای مبتنی بر نظام مونته سوری عبارتند از:
- محیط: قرار گرفتن گروههای سنی متفاوت در کنار هم (گروههای سنی سه سالانه)
- آزادی: آزادی در انتخاب فعالیتهای مورد علاقه از بین فعالیتهای موجود، با حضور راهنما
- نقش راهنما: بازههای زمانی فعالیت بدون مداخله مستقیم و با حضور راهنما
- یادگیری بدون رقابت:مونته سوری معتقد است که رقابت (مثلاً در نمرات) مانع یادگیری می شود زیرا لذت را کاهش می دهد.
او اعتقاد دارد که کودکان نمی توانند با یکدیگر مقایسه شوند. هر کودک باید پیشرفت و رشد خودش را مشاهده کند.
در این راستا او کودکان را به چالش های مختلف اجتماعی و علمی تشویق می کرد. ( مشابه تئوری انتخاب )
محیط آموزشی از سه ضلع معلم، کودک و محیط فیزیکی تشکیل میشود.
نقش معلم در کلاس تشویق استقلال، آزادیِ در چارچوب و برقراری نظم است.
کودکان در چارچوب فعالیتهای در دسترس، در انتخاب فعالیت و روش انجام آن آزادی دارند؛ راهنمایی معلم در هنگام نیاز کودک و نه تشخیص معلم صورت میگیرد. در این نظام توانایی، استقلال و آزادی کودک رشد و توسعه پیدا میکند.
شاگردان کوچکتر از همکلاسان بزرگتر خود یاد میگیرند، و شاگردان بزرگتر با آموزش به کوچکترها آموختههای خود را مرور و تثبیت میکنند.
کودکان از بین فعالیتهای متناسب با سنشان، یک فعالیت را انتخاب کرده و سپس با روش خود به انجام آن میپردازند.
در جریان انتخاب فعالیت اگر کمک و راهنمایی بخواهند معلم در حد در خواست کودک راهنمایی خواهد کرد.
وظیفه دیگر معلم در این نظام حفظ نظم محیط آموزشی است.
دورهای زمانی انجام فعالیت طولانیتر از کلاسهای معمول است و کودک در این دوره به انجام فعالیت خود میپردازد و معلم مداخلهای در روند کاری او ندارد.
روش مونته سوری بر این باور استوار است که تواناییهای بنیادی کودک در سالهای اولیه زندگیش یعنی بین ۳ تا ۶ سالگی شکل میگیرند.
این تواناییها تنها از طریق مدرسه رفتن کسب نمیشوند.
کودک به دنیایی قدم میگذارد که از قبل ساخته شده است و البته مدام در حال تغییر است.
روش مونته سوری تأکید دارد که کودک نیاز دارد زندگی کردن در این دنیا را یاد بگیرد .
و خود را با آن تطبیق بدهد؛ بنابراین او نیاز دارد تواناییهای ضروری ای مانند تمرکز، استقامت، پشتکار، برای خود فکر کردن و همچنین توانایی تعامل با دیگران را نیز از همان کودکی کسب کند.
اینها تواناییهایی هستند که معمولاً در مدارس یا محیط خانه به عنوان موضوعی برای آموزش دادن در نظر گرفته نمیشدند یا هنوز هم نمیشوند.
مزایای روش مونته سوری:
در روش مونته سوری باور بر این است که نیازهای کودک طوری توسط محیط آماده و مناسب و حضور راهنمای بزرگسال مورد توجه قرار میگیرد.
که کودک به طور طبیعی از نیازهای خود و دیگران آگاه میشود و توان دهی میشود تا خودش آنها را با روشهای خلاقانه اش پاسخ دهد
و بنابراین احساس رضایت، استقلال و خودانگیختگی میکند و دارای نظمی درونی و خود خواسته میگردد.
معایب روش مونته سوری :
به عنوان یک روش آموزشی در دبستان های دخترانه ، این روش دارای معایب خاص خود نیز هست.
پس باید بدانیم روش آموزشی مونته سوری چیست؟
هنگام استفاده از این روش، باید به خاطر داشته باشید که تدوین آن، متعلق به یک صد سال پیش بوده و بعضی از اصول آن اکنون منسوخ شده اند.
به عنوان مثال، مونته سوری در مورد گرفتن کودک از سینه و استقلال او در سن ۶ ماهگی نوشت،
اما اکنون همه سازمان های بهداشت جهانی برای ادامه بیشتر تغذیه با شیر مادر صحبت می کنند.
همچنین محیط مونته سوری فاقد ساختار و دستورالعمل است، در حالیکه بعضی از کودکان در محیط های ساختاری بیشتر و بیشتر هدایت می شوند.
به همین ترتیب، عدم تکامل در کلاس، زمانی که کودک وارد یک محیط رقابتی تر شود، ممکن است منجر به ایجاد مشکلات خاصی شود.
علاوه بر این، بعضی از بچه ها نیاز به نظم بیشتر نسبت به دیگران دارند، بنابراین انگیزه اجباری، نسبت به انگیزه ذاتی، برایشان کاراتر است.
به علاوه، روش مونته سوری کار فردی را تجویز می کند که منجر به کاهش تعامل اجتماعی با دیگر بچه ها در کلاس می شود.
پیش دبستان و دبستان دخترانه ستاره نو در راستای استفاده از مزایای روش های مونته سوری و تئوری انتخاب اقدام به برگزاری کلاس های آموزشی فوق برنامه ای با هدف فراهم سازی زمینه ی رشد و پیشرفت همه جانبه دانش آموزان کرده است .
که به عنوان سرمایه های اجتمایی در چارچوب اهداف دوره ابتدایی و ترویج فرهنگ پژوهش با بهره گیری از تجربه های نظام آموزش بین المللی (®IB (International Baccalaureate و تطابق آن با مفاهیم فرهنگی و مذهبی و بومی کشورمان کرده است. این فوق برنامه ها شامل:
- لگو
- فلسفه برای کودک ( فبک، P4C)
- هنر و خلاقیت
- رباتیک
- سازه ماکارونی
- پژوهش و آزمایش های شیمی
- نجات تخم مرغ و راکت آبی ( هوا فضا)
- موسیقی
- ایروبیک
- پادکست ( نمایش رادیویی)
به همین دلیل دانش آموزان ستاره نو بچه هایی هستند که میتوانند خودشان تحقیق کنند.
مهارت پژوهش دارند و دریادگیری مستقل عمل میکنند تا بتوانند از آموزه های خود لذت ببرند بدون آنکه با زور نمره و امتحان مجبورشان کرده باشیم یادبگیرند.
چنین دانش آموزانی با صداقت و رعایت امانت عمل میکنند و به شأن و منزلت افراد احترام میگذارند، مسئولیت کارهای خود را میپذیرند،
نسبت به نیازها و احساسات دیگران بی تفاوت نیستند و نسبت به تغییر مثبت در زندگی خودشان و دیگران و محیطی که در آن زندگی میکنند احساس تعهد میکنند.
در نهایت اینکه انسانهای مستقلی میشوند که میتوانند کاشف و خلاق باشند.